Uzman Diyetisyen, Gıda Teknikeri, Beslenme Uzmanı ve Eğitmen Derya Güzel ile vegan diyet üzerine bilgi ve farkındalık dolu bir röportaj gerçekleştirdik.
Derya Güzel kimdir? Bize biraz kendinizden bahseder misiniz?
Derya GÜZEL: Elbette, hem akademik hem de mesleki olarak beslenme ve diyetetik alanındayım. 2020 yılından beri kendi kliniğimde beslenme danışmanlığı yapıyorum. Buna ek olarak kurumsal gıda firmalarında gıda teknikeri olarak da çalışıyorum.
Bu arada her ne kadar 2020’de kendi kliniğimi kurmuş olsam da aslında 2010’dan beri gıda sektöründeyim. Biraz evvel söylemiş olduğum gibi gıda teknikeri olarak birçok kurumsal firmada uzun yıllardır çalışma fırsatım oldu.
Açıkçası ben gıda alanında olmayı seviyorum. Bu yüzden hem akademik olarak hem de sektörel anlamda kendimi geliştirmeyi sürdürüyorum. İstanbul Aydın Üniversitesi’ndeki yüksek lisans çalışmamın akabinde hedefim yine gıda alanında doktora yapmak.
Bu arada üniversitelerde ve kamu kurumlarında gıda ve beslenme odağında eğitim ve seminerler veriyorum. Boş zamanlarımda ise spor yapmayı ve yeni yerler keşfetmeyi seviyorum. Son aylarda tenis oynamaya başladım mesela…
Bu bana gerçekten çok iyi geldi. O yüzden bu vesileyle herkese önermiş olayım. Son olarak kendime dair söyleyebileceğim şey şu; yaşam felsefem boş durmamak.
Vegan olmak nedir?
Derya GÜZEL: Vegan olmak, hayvansal ürünlerin hiçbirini tüketmemek ve kullanmamak anlamına gelir. Veganlar, yalnızca bitkisel kaynaklı yiyecekler tüketir ve hayvanlardan elde edilen süt, yumurta, et, bal gibi gıdaların yanı sıra deri, yün, ipek gibi hayvansal ürünleri de kullanmazlar.
Bu arada veganlığı, sadece beslenme alışkanlığı değil; aynı zamanda hayvan hakları, çevre koruma ve sağlık gibi farklı sebeplerle benimsenen bir yaşam felsefesi olarak da düşünebiliriz.
Direkt soracağım, vegan diyet zararlı mı?
Derya GÜZEL: Faydalı ve zararlı yönleri var demek daha doğru olur bence. Kalp sağlığını desteleyip kolesterolü düşürür, diyabet yönetimine yardımcı olur hatta bazı kanser türlerinin riskini ortadan kaldırması da vegan diyetin faydaları arasında.
Ancak dikkat edilmesi gerekenler de var. Bu şekilde beslenmek B12 vitamini, demir, kalsiyum, omega 3 ve D vitamini gibi vitamin eksikliğine neden olabilir. Dengeli bir vegan diyeti için çeşitli bitkisel kaynaklardan beslenmek gerekse de takviye almakta önemlidir.
Öte yandan şunu da söyleyeyim yapılan araştırmalar sonunda görülmüştür ki veganlar; Daha az sigara içiyor, daha az alkol kullanıyor ve daha fazla egzersiz yapıyor olduğu saptanmıştır.
990 bilim insanının imzaladığı Dublin Deklarasyonuna göre ise İnsan sağlığı içim et çok önemli. Buna ek olarak taze et ve süt ürünlerini öğünlerden çıkarmak insan sağlığına zarar verir.
Özellikle kadınlar, çocuklar ve yaşlılar bu durumdan olumsuz etkileniyorlar. Tüm bu nedenlerden dolayı vegan yaklaşım, genel nüfus için önerdiğim bir beslenme stili değil.
Bazılarına göre vegan diyet insan doğasına aykırı. Siz ne düşünüyorsunuz?
Derya GÜZEL: Vegan diyet, insan sağlığı için gerekli besin ögelerini bitkisel kaynaklardan karşılayabilen, dengeli planlandığında sağlıklı bir seçenek olabilir.
Tarihsel olarak insanlar hem bitkisel hem de hayvansal gıdalarla beslenmiştir; ancak günümüzde bitkisel ağırlıklı diyetlerin, kalp sağlığı, diyabet ve obezite üzerinde olumlu etkileri olduğu bilinmektedir.
Bu nedenle, dikkatli ve dengeli bir şekilde planlandığında vegan diyet sürdürülebilir bir beslenme tarzı olarak uygulanabilir. Bir diyetisyen olarak benim bakış açım bu yöndedir. Yani beslenmenin türü ne olursa olsun denge şart….
Hiç vegan bir danışanınız oldu mu? Bitkisel ve hayvansal gıdadan almaları gereken vitamin ve mineralleri veganlar nasıl alıyorlar?
Derya GÜZEL: Vegan danışanlarım oldu elbette ve bitkisel kaynaklardan sağlıklı beslenmeleri için özel planlar hazırladım. Veganlar için dikkat edilmesi gereken başlıca besin ögeleri B12 vitamini, demir, kalsiyum, omega-3 ve D vitaminidir.
Bu ögeler, takviyeler ve bitkisel kaynaklardan sağlanabilir. Örneğin, B12 vitamini için takviye veya zenginleştirilmiş besinleri öneriyorum; demir için ise ıspanak, mercimek gibi gıdalar, C vitamini ile birlikte tüketildiğinde emilimi artıyor.
Dikkatli planlama ve takviye desteğiyle vegan beslenme sağlıklı ve dengeli bir şekilde sürdürülebilir hale geliyor.
Vegan beslenmeyi ağırlıklı olarak kadınlar mı tercih ediyor erkekler mi?
Derya GÜZEL: Araştırmalar, vegan beslenmeyi tercih edenlerin çoğunlukla kadınlar olduğunu gösteriyor. Kadınların, sağlık, çevre ve hayvan hakları konularına duyarlılık açısından veganizme yönelme oranları erkeklere kıyasla daha yüksek olduğu saptanmış.
Bunun yanı sıra, sağlıklı yaşam tarzlarına daha fazla ilgi göstermeleri ve beden sağlığını koruma konusunda bilinçli olmaları da kadınların bu tercihlerinde etkili oluyor.
Erkeklerde ise vegan beslenme oranı artmakla birlikte, geleneksel olarak et ağırlıklı beslenme alışkanlıkları veganizme yönelmeyi biraz daha yavaşlatabiliyor. Ancak kişisel gözlemimi soracak olursanız açıkçası ben eşit olarak veganizmin yayıldığını söyleyebilirim.
İnsanlar genelde ergenlik dönemlerinde alıştıkları beslenme rutininden kolay kolay çıkamıyor. Vegan beslenme de ergenlik döneminde başlanan bir alışkanlık mı oluyor genelde?
Derya GÜZEL: Evet, vegan beslenme alışkanlıkları genellikle ergenlik döneminde başlıyor. Bu dönemde gençler, çevresel ve hayvan hakları konularına daha duyarlı hale geliyor ve sağlık bilinçleri de artıyor.
Ancak, ergenlik büyüme ve gelişim için kritik bir dönemdir, bu nedenle vegan beslenme dikkatle planlanmalı ve yeterli besin alımına özen gösterilmelidir. Gençlerin, dengeli bir beslenme planı için bir diyetisyenle çalışması önerilir.
Açıkçası bu dönemde gençler her beslenme stilini deneme eğiliminde olabiliyorlar, bu farkındalıklarını doğru planlamalarla yönlendirmek çok daha kıymetli.
Veganlar için 3 kritik öneri sunmanızı istesek ne dersiniz?
Derya GÜZEL: Veganlar için üç kritik önerim şu olur;
- Dengeli Beslenme: Çeşitli gıda grupları dengeli bir şekilde tüketilmeli. Tahıllar, baklagiller, sebzeler, meyveler ve kuruyemişlerden yeterli miktarda alarak vitamin ve mineral ihtiyacı karşılanmalı.
- Takviye Kullanımı: Özellikle B12 vitamini gibi vegan diyetinde yetersiz kalabilecek besin ögeleri için takviye kullanılmalı mutlaka. Bu konuda bir diyetisyenle görüşülmeli.
- Etiket Okuma: Vegan ürünler alırken etiketleri dikkatlice okumalı. Gizli hayvansal içeriklere karşı dikkatli olunmalı ve sağlıklı, işlenmemiş gıdalar tercih edilmeli.
İlginç bilgiler edindiğimiz bir röportajdı. Teşekkür ederiz. Son olarak eklemek istedikleriniz var mı?
Derya GÜZEL: Benim için de çok faydalı bir sohbet oldu. En azından bu konuyla ilgili merak edilenleri aktarmış olduk. Ek olarak vegan beslenmenin kişisel bir yolculuk olduğunu ve her bireyin ihtiyaçlarının farklı olabileceğini hatırlatmak isterim.
Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek için, dengeli ve çeşitlendirilmiş bir diyet oluşturarak, gerektiğinde profesyonel destek almanız önemlidir. Bu süreçte sabırlı olun ve vücudunuzu dinleyin.
Bu arada okuyucularınız bana web sitemden veya sosyal medyadan ulaşabilir. Özellikle Instagram ve Linkedin üzerinden ulaşıldığında daha hızlı ve etkili dönüş sağlayabilirim.
Linkedin : https://www.linkedin.com/in/derya-guzel/
Instagram : https://www.instagram.com/dytguzelderya/
Web Site : https://www.deryaguzel.com
Bir Cevap Yaz
